W niektórych przypadkach pacjent może zostać poproszony o wykonanie badania markerów nowotworowych. Czym są markery nowotworowe? Jakie rodzaje markerów nowotworowych wyróżniamy? Poniżej najistotniejsze informacje. Zachęcamy do lektury!
Czym są markery nowotworowe?
Jedną z metod umożliwiających wykrycie nowotworu, potoczne nazywanego rakiem, jest przeprowadzenie badań markerów nowotworowych. Markery nowotworowe to substancje chemiczne (antygeny, białka, hormony, enzymy) wytwarzane w tkankach organizmu. Jeśli ilość substancji jest śladowa, tkanki są zdrowe. Zwiększona ilość substancji może świadczyć o nowotworze.
Omawiane substancje mogą znajdować się w moczu, we krwi oraz w tkankach. Markery są wytwarzane zarówno przez komórki nowotworowe, jak również przez komórki zdrowe, które reagują na procesy chorobowe w organizmie.
Rodzaje markerów nowotworowych
Wyróżniamy różne rodzaje markerów, wymienić między innymi możemy:
- CEA ‒ to antygen karcynoembrionalny, białko, które znajduje się w błonach komórkowych. Antygen wytwarzany jest w okresie rozwoju płodowego przez komórki układu pokarmowego zarodka. Po urodzeniu antygen nie jest wytwarzany, bądź wytwarzany jest w niewielkich ilościach. Podwyższona ilość CEA świadczy najczęściej o raku jelita grubego, choć może też być związana z nowotworem żołądka, trzustki, piersi, pęcherza moczowego, płuc, narządów rodnych.
- Antygen nowotworowy 19-9 (CA 19-9) ‒ wyższe stężenie występuje u pacjentów zmagających się z nowotworami przewodu pokarmowego, przede wszystkim trzustki oraz pęcherzyka żółciowego.
- Antygen 15-3 (CA 15-3) ‒ glikoproteina błon śluzowych, antygen wykrywany u kobiet zmagających się z nowotworem piersi.
- NSE ‒ enolaza neuronowa, marker wspomagający diagnozę i proces leczenia nowotworów neuroendokrynnych. Ów marker występuje w komórkach obwodowego i ośrodkowego układu nerwowego, w przysadce, szyszynce i rdzeniu nadnerczy.
- Tyreoglobulina ‒ umożliwia ocenę rozwoju raka tarczycy.
- HCG ‒ z podwyższeniem poziomu wspomnianej substancji mamy do czynienia między innymi przy raku kosmówki, jak również przy nowotworach jąder i jajników oraz przy niektórych nowotworach zarodkowych.
- Fosfataza alkaliczna ‒ zwiększony poziom przy nowotworach wątroby i kości.
- Antygen nowotworowy 125 (CA 125) ‒ marker wykorzystywany przede wszystkim w diagnostyce raka jajnika, ale podwyższone stężenie może świadczyć także o raku piersi bądź raku płuca.
Podsumowanie
Markery nowotworowe (antygeny, białka, hormony, enzymy) to substancje, których podwyższona ilość może świadczyć o nowotworze. Wyróżniamy różne rodzaje markerów, między innymi CA-125 mogący świadczyć o nowotworze jajnika, żołądka, wątroby, CA 15-3 świadczący o raku piersi, CA-19-9 świadczący o raku trzustki i inne.
