Blog

Prolaktyna – normy, podwyższony poziom. Kiedy wykonać badanie?

Prolaktyna to hormon produkowany głównie przez przysadkę mózgową, o szerokim zakresie działania w ludzkim organizmie. Nie tylko wpływa na nastrój i zachowanie, lecz także normuje pracę układu odpornościowego czy prawidłowe funkcjonowanie układu rozrodczego. Prolaktyna odgrywa ważną rolę dla zdrowia reprodukcyjnego zarówno u kobiet, jak i mężczyzn. Jakie są jej normy w organizmie? Kiedy należy wykonać badanie?

Prolaktyna – jaką rolę odgrywa w organizmie?

Prolaktyna to hormon odpowiedzialny za stymulowanie produkcji mleka (laktacji), która jest następstwem karmienia piersią po urodzeniu. Ponadto pełni następujące funkcje:

  • reprodukcyjną,
  • metaboliczną,
  • osmoregulacyjną,
  • regulującą układ odpornościowy
  • regulującą funkcje behawioralne.

Prolaktyna wytwarzana jest zarówno przez przysadkę mózgową (w przednim płacie), jak i w mniejszych ilościach przez macicę, gruczoły sutkowe, prostatę, komórki odpornościowe, skórę oraz tkankę tłuszczową.

Prolaktyna – normy

U zdrowych osób stężenie prolaktyny wzrasta:

  • w trakcie snu,
  • w sytuacjach stresowych,
  • w ciąży,
  • w okresie laktacji,
  • w czasie poporodowym,
  • podczas wysiłku fizycznego,
  • podczas stosunku płciowego,
  • przy niskim poziomie cukru we krwi.

Poziom hormonu jest zależny od wieku i płci, dodatkowo u kobiet może się różnić w zależności od tego, w jakiej fazie cyklu zostanie przeprowadzone badanie. Norma u kobiet, które nie są w ciąży to: 102-496 µIU/l, u mężczyzn natomiast: 86-324 µIU/l. W trakcie ciąży poziom prolaktyny stopniowo się zwiększa, w trzecim trymestrze wzrastając nawet o 15-20 razy. Po porodzie poziom hormonu zaczyna się normować.

Podwyższony poziom prolaktyny

Podwyższony poziom prolaktyny określa się hiperprolaktynemią. Najczęstszymi przyczynami tego stanu są:

  • przyjmowanie niektórych leków,
  • ciąża,
  • niedoczynność tarczycy,
  • guzy przysadki,
  • niewydolność nerek,
  • zespół policystycznych jajników,
  • choroby podwzgórza.

Objawy, które mogą wskazywać na podwyższone stężenie hormonu to:

  • obniżone libido,
  • impotencja, bezpłodność bądź nieprawidłowy rozwój narządów płciowych u mężczyzn,
  • bóle głowy,
  • zaburzenia widzenia,
  • niedobór estrogenu u kobiet lub testosteronu u mężczyzn,
  • bezpłodność u kobiet przed menopauzą,
  • laktacja u kobiet, które nie są w ciąży,
  • zaburzenie cyklu miesiączkowego (menstruacja występuje częściej niż co 25 dni bądź rzadziej niż 33 dni, w końcu staje się skąpa i w wielu przypadkach zanika).

Prolaktyna – kiedy powinno się wykonać badanie?

Najczęściej prolaktynę bada się w przypadku podejrzenia guza przysadki. Objawy towarzyszące za wysokiemu bądź zbyt niskiemu stężeniu hormonu różnią się u kobiet i mężczyzn.

Na badanie poziomu prolaktyny powinny się zdecydować kobiety, które:

  • odczuwają bóle głowy,
  • mają problem z widzeniem,
  • odczuwają dyskomfort bądź ból podczas stosunku płciowego,
  • zauważyły wzrost włosów w nietypowych miejscach na twarzy lub ciele,
  • borykają się z trądzikiem,
  • mają problem z zajściem w ciążę,
  • mają nieregularne miesiączki,
  • produkują mleko poza okresem ciąży i karmienia piersią.

Zaburzenie stężenia prolaktyny u mężczyzn może objawiać się:

  • zaburzeniem widzenia,
  • bezpłodnością,
  • zmniejszonym libido,
  • zaburzeniem erekcji,
  • brakiem owłosienia na ciele i twarzy,
  • bólami głowy,
  • mlekotokiem.

U chłopców i dziewczynek przed lub w trakcie okresu dojrzewania mogą występować następujące objawy:

  • mlekotok,
  • problemy z menstruacją,
  • opóźnione dojrzewanie płciowe,
  • spowolniony rozwój narządów płciowych.

Podwyższony poziom prolaktyny – leczenie

Większość pacjentów z podwyższonym poziomem prolaktyny może zostać poddana leczeniu farmakologicznemu, które obejmuje zażywanie leków zwiększających produkcję dopaminy w organizmie, takich jak:

 

  • bromokryptyna,
  • chinagolid,
  • kabergolina.

Przy bardzo wysokim stężeniu hormonu, lekarz zaleca badanie tarczycy w celu ustalenia czy to gruczoł przysadki jest przyczyną zaburzeń hormonalnych. W sytuacji, gdy badanie potwierdzi jego obecność, należy wykonać rezonans magnetyczny bądź tomografię komputerową po to, by określić dokładne umiejscowienie oraz wielkość guza.